Әулиеата тұқымы – Қазақстанның жоғары өнімді сүтті-етті сиыры
Әулиеата тұқымы – бұл Қазақстанда (Жамбыл облысы, бұрынғы Әулиеата уезі) шығарылған сүтті-етті бағыттағы ірі қара. Бұл тұқым қазақтың жергілікті малы мен симментал және голланд сиырларын будандастыру арқылы алынған.
Әулиеата сиыры жоғары өнімділігімен, ауруларға төзімділігімен және қатал климаттық жағдайларға бейімділігімен ерекшеленеді. Бұл тұқым Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік-шығыс аймақтарында кең таралған.
⸻
Әулиеата тұқымының сипаттамалары
• Бағыты: сүтті-етті
• Шыққан жері: Қазақстан (Жамбыл облысы)
• Түсі: қызыл-ала, қоңыр-ала, сирек қара-ала
• Салмағы:
• Бұқалар – 800–1000 кг
• Сиырлар – 500–600 кг
• Шоқтығындағы биіктігі: 130–140 см
• Орташа жылдық сүт өнімділігі:
• 3500 – 5000 литр (жақсы күтіммен 6000 литрге дейін)
• Майлылығы – 3,8–4,2%
• Ақуыз мөлшері – 3,3–3,5%
• Еттің шығымы: 55–60%
• Ұрғашы малдың төлдеу қабілеті: бұзаулау жеңіл, бұзаулары мықты
• Мүйізі: орташа, аздап иілген
⸻
Әулиеата тұқымының артықшылықтары
✅ Жоғары сүт өнімділігі – жылына 6000 литрге дейін сүт береді.
✅ Сүттің сапасы жоғары – майлылығы жоғары, ақуыз мөлшері көп, өңдеуге ыңғайлы.
✅ Климатқа жақсы бейімделген – ыстық пен суыққа төзімді, жыл бойы жайылымда бағуға болады.
✅ Сапалы ет береді – майлылығы орташа, дәмді және жұмсақ сиыр еті.
✅ Ауруларға төзімді – инфекцияларға қарсы иммунитеті мықты.
✅ Жеңіл бұзаулау – бұзаулары тез жетіледі, өміршеңдігі жоғары.
⸻
Күтім ерекшеліктері
⚠ Өнеркәсіптік сүт өндірісі үшін қолайлы емес – голштин сиырларына қарағанда аз сүт береді, бірақ майлылығы жоғары.
⚠ Қосымша азықтандыру қажет – жақсы өнім алу үшін құнарлы жем-шөп пен минералды қоспалар қажет.
⸻
Өсіру және пайдалану
• Негізгі таралу аймақтары: Қазақстан (Жамбыл, Түркістан, Алматы облыстары).
• Қолданылуы:
• Сүт өндірісі: шағын және орта фермерлік шаруашылықтар үшін тиімді.
• Ет өндірісі: бордақылау үшін де қолайлы, сапалы сиыр еті өндіреді.
• Жайылымдық ұстау: далада табиғи азықпен қоректенуге жақсы бейімделген.
Әулиеата тұқымы – Қазақстан жағдайына ең қолайлы мал тұқымдарының бірі, өйткені ол төзімді, күтімі жеңіл және жоғары сапалы сүт пен ет береді. 🐄🥛🥩