Қоңыр карпат тұқымы – таулы аймақтарға бейімделген сүтті сиыр
Қоңыр карпат тұқымы – бұл Украинаның Карпат аймағында шығарылған сүтті бағыттағы ірі қара. Бұл тұқым жергілікті карпат сиырларын швиц және қоңыр альпі тұқымдарымен будандастыру арқылы алынған, нәтижесінде таулы жайылымдарға жақсы бейімделген, төзімді және жоғары сапалы сүт беретін мал пайда болды.
Қоңыр карпат сиырлары Украинада, Словакияда, Румынияда, сондай-ақ Ресей мен Қазақстанның таулы аймақтарында кең таралған, себебі олар қарапайым күтімді қажет етеді, табиғи жайылымда жақсы өседі және суыққа төзімді.
⸻
Қоңыр карпат тұқымының сипаттамалары
• Бағыты: сүтті
• Шыққан жері: Украина (Карпат аймағы)
• Түсі: қоңыр, ашық-қоңырдан қою қоңырға дейін
• Салмағы:
• Бұқалар – 800–900 кг
• Сиырлар – 450–550 кг
• Шоқтығындағы биіктігі: 120–130 см
• Орташа жылдық сүт өнімділігі:
• 3000 – 4000 литр (жақсы күтіммен 5000 литрге дейін)
• Майлылығы – 3,8–4,2%
• Ақуыз мөлшері – 3,2–3,5%
• Ұрғашы малдың төлдеу қабілеті: жеңіл бұзаулау, бұзауларының өміршеңдігі жоғары
• Мүйізі: шағын, сәл иілген
⸻
Қоңыр карпат тұқымының артықшылықтары
✅ Қарапайым күтім – таулы жайылымдарда жыл бойы бағылады, азыққа талғампаз емес.
✅ Жоғары сапалы сүт – ақуыз бен май мөлшері жоғары, ірімшік пен май өндіруге қолайлы.
✅ Төзімділік – суық климатқа және қатал табиғи жағдайларға жақсы бейімделген.
✅ Ауруларға төзімді – асқазан-ішек және инфекциялық ауруларға сирек шалдығады.
✅ Ұзақ өнімділік мерзімі – 8–9 лактацияға дейін тұрақты өнім береді.
⸻
Күтім ерекшеліктері
⚠ Сүт өнімділігі орташа – мамандандырылған сүтті тұқымдарға қарағанда азырақ сүт береді, бірақ сапасы жоғары.
⚠ Бұқалар баяу өседі – ет бағытындағы сиырлармен салыстырғанда баяу салмақ қосады.
⸻
Өсіру және пайдалану
• Негізгі таралу аймақтары: Украина (Карпат аймағы), Словакия, Румыния, Қазақстан.
• Қолданылуы:
• Сүт өндірісі: ірімшік, май және қышқыл сүт өнімдерін өндіру.
• Тау жайылымдары үшін өте қолайлы: табиғи ортада бағу үшін тиімді.
• Селекция: басқа тұқымдардың суыққа және қиын климаттық жағдайларға төзімділігін жақсарту үшін қолданылады.
Қоңыр карпат тұқымы – таулы және қатаң климаттық аймақтарға өте жақсы бейімделген, төзімді, күтімі жеңіл және сапалы сүт беретін сиыр, сондықтан тау жағдайында мал шаруашылығымен айналысатын фермерлер үшін тиімді таңдау. 🐄🥛