Мұғалжар жылқысы – қазақстандық төзімді және өнімді тұқым
Мұғалжар жылқысы – Қазақстанда арнайы ет және сүт бағытында өсірілетін төзімді жылқы тұқымы. Бұл жылқылар төзімділігімен, қатаң климатқа бейімділігімен және жайылымда өзін-өзі азықтандыру қабілетімен ерекшеленеді.
Мұғалжар жылқысы қазақ жылқылары мен ауыр жүк тұқымдарын будандастыру арқылы ХХ ғасырдың соңында Мұғалжар таулы аймағында (Ақтөбе облысы) шығарылды. Бұл тұқым шаруашылық үшін тиімді, себебі олар жыл бойы далада жайылып, арнайы күтімді қажет етпейді.
⸻
Тұқым сипаттамасы
• Шығу тегі: Қазақстан (Ақтөбе облысы, Мұғалжар өңірі)
• Шоқтығының биіктігі: 145–160 см
• Салмағы: 450–550 кг
• Түсі: көбіне жирен, қара қоңыр, қара
• Өмір сүру ұзақтығы: 20–25 жыл
• Мінезі: сабырлы, төзімді, икемді
⸻
Мұғалжар жылқысының артықшылықтары
✅ Төзімділік – жыл бойы ашық далада жайылып, қатал климатқа бейімделген.
✅ Қарапайым күтім – арнайы қора-жайсыз, жайылымда азық табуға қабілетті.
✅ Жоғары өнімділік – ет және сүт (қымыз) өндірісі үшін өсіріледі.
✅ Күшті және берік дене бітімі – бұлшық еттері жақсы дамыған, ұзақ жүк тасымалдауға жарамды.
✅ Қазақы дәстүрге сай – көшпелі мал шаруашылығына бейімделген, ұлттық жылқы шаруашылығына сәйкес келеді.
⸻
Бағу ерекшеліктері
⚠ Жайылымда өсіруге бейім – қыста да далада жүре алады, табиғи қорекке сүйенеді.
⚠ Етті бағыттағы жылқы – бұл тұқым көбіне ет өндіру үшін өсіріледі, жылдам салмақ қосады.
⚠ Қымыз өндірісіне жарамды – бай құнарлы сүті арқылы сапалы қымыз алуға мүмкіндік береді.
⸻
Қолданылуы және өсірілуі
• Негізгі өсірілетін аймақтар: Қазақстан (Ақтөбе, Батыс Қазақстан, Қостанай, Атырау облыстары)
• Қолданылуы:
• Ет өндірісі – сапалы жылқы еті үшін өсіріледі.
• Сүт және қымыз өндірісі – сүті пайдалы әрі емдік қасиеттерге ие.
• Көлік және жүк тасу – ауыл шаруашылығында жүк тасуға қолайлы.
• Жайылымдық жылқы шаруашылығы – табиғи жайылымда тиімді өсіріледі.
Мұғалжар жылқысы – қазақ даласының қатал климатына төзімді, ет және сүт бағытында өте тиімді жылқы тұқымы. 🐴✨