Белорусь азық-түлігі Қазақстан нарығын жаулауда

Қазақстан қазір әлемнің 150-ге жуық елімен қарым-қатынас жасайды. Ауыл шаруашылығына жарамды жер көлемі жағынан дүниежүзінде көшбасшылар қатарында тұрған республика әлі күнге дейін азық-түлікті сырттан импорттауда. Сондықтан өзі сауда-саттық жасайтын мемлекеттердің бірде-бірінде тауар өндірушілерінің ашқан бірде-бір сауда желісі жоқ. Ал ТМД мен Еуразиялық экономикалық одақтағы серіктестеріміздің бірі саналатын Белорусь өндіріс орындарының Қазақстандағы ресми дистрибьютері саналатын Belostan компаниясының республиканың ірі қалаларындағы «№1Белорус тауарлары» сауда желісіндегі дүкендерінің өзі жүзден асып жығылады. Ал онда Минск, Витебск, Гродно Брест, Гомельск және Могилевский областарында өндірілген ет, шұжық, сүт, кондитер және теңізөнімдерінің өзі 2500 аталымнан асады. Егер бұған еліміздегі түрлі деңгейдегі базарлар, азық-түлік өнімдерін сататын дүкендер мен супермаркеттер желілерін қосатын болсақ Қазақстан нарығындағы Белорусь елі үлесінің жыл өткен сайын ұлғайып келе жатқанны аңғару қиын емес. Мәселен, Қазақстандағы Белорусь капиталы бар 366 компанияның, 40-ы диллерлік желілер екен. Ал Беларусь еліндегі Қазақстан капиталы бар компаниялардың саны – 54. Осыдан-ақ өзара сауданың деңгейін көрсете алады.

Тарихқа көз жүгіртсек Қазақстан-Белорус арасында 1996 жылдан бері сауда-экономикалық ынтымақтастық мәселелері үкіметаралық комиссия жұмыс жасайды. Онда осы уақытқа дейін 70-ке жуық мемлекетаралық, үкіметаралық және мекемеаралық келісімдер жасалған. Оның ең негізгісі 2026 жылға дейінгі әлеуметтік-экономикалық ынтымақтастық туралы, 2011 жылғы Еркін экономикалық аймақ туралы және 2014 жылғы Еуразиялық экономикалық одақ аясындағы келісімдер деуге болады. Белорус экспортында Қазақстан ТМД елдері ішінде үшінші, ал әлем бойынша алғашқы ондықтың қатарында тұр. Мәселен, короновирус пандемиясы басталғанға дейін 2016-2018 жылдары екі елдің өзара саудасы 419-дан 896 млн долларға дейін өскен еді. 2018 жылы Белорус елінің экспорты 783,7 млн долларды, ал импорты 112,3 млн доллар көлемінде болды. Осы арада Қазақстандағы импорттық сары майдың 20 пайызы, сүт өнімдерінің 30 пайызы, құрғақ және қоюландырылған сүттің 70 пайызы Белорус елінің үлесінде екенін де айта кеткен жөн шығар.

Ерлік ЕРЖАНҰЛЫ, журналист